Sızdırılan belgeler, Vladimir Putin ile ilgili 2 milyar dolarlık off-shore(denizaşırı piyasa) hareketlerini ortaya çıkarttı.

 

Gizli off-shore ağındaki 2 milyar dolar değerindeki hisselerin ve büyük borçların izi Rusya’nın başkanını işaret ediyor. Eşi benzeri görülmemiş bu sızıntı, bize Putin’in yakın çevresindeki kişilerin nasıl zenginleştiğini gösteriyor. Kayıtlarda Putin’in ismi hiç görünmemesine rağmen, veriler başkanın arkadaşlarının onun yardımı olmadan kazanılması zor ve güvenilemeyecek olan hisselerden milyon dolarlar kazandığını ortaya koyuyor. Ayrıca belgeler; Putin’in ailesinin de bu kirli paradan yararlandığını belirtiyor.

Milyonlarca sayfadan oluşan ve daha önce benzeriyle karşılaşılmamış bu belgeler, dünyanın dördüncü en büyük off-shore hukuk firması Mossack Fonseca’nın veri tabanından sızdırıldı. Mossack Fonesca firması, zengin ve güçlü insanların gizlenmiş denizaşırı vergi rejimlerini sayısız yolla nasıl istismar edebildiklerini gösterdi.  

Panama’da ortaya çıkan bu geniş çaplı yolsuzluğun izleri, Rusya, İsviçre ve Kıbrıs’a kadar uzanmakla beraber Putin’in 2013 yılında evlenen küçük kızı Katerina’ nın düğününü yaptığı özel kayak merkezi de belgelerde bulunuyor.

Panama Belgeleri, özellikle Putin’in en yakın arkadaşı Sergei Roldugin’e ışık tutuyor. Roldugin, Putin’ in büyük kızı Maria’nın vaftiz babası olmakla beraber Putin’i daha sonra evleneceği kadın olan Lyudmila ile tanıştırandır. Aynı zamanda profesyonel bir müzisyen olan Roldugin zenginliğe fazlasıyla ulaşmış gibidir, görünürde kontrolü altında bulunan varlıklar zinciri en azından 100 milyon dolar değerindedir.

Bu özelliğiyle o, pek göze batmamasından dolayı bu görev için seçilmiş gibi duruyor. Şu sıralar Roldugin, Rus kamuoyuna mal olmuş herhangi biri olarak İsviçre ve Lüksemburg’daki bankalarla ilgili belgeleri reddetmekte ve ek olarak işadamı olmadığını da söylemektedir.

Dosyalar, 800 milyon avrodan daha fazla yıllık gelire sahip olan Rusya’nın en büyük reklam şirketinde, Video International, Putin’in uzun zamandan beri  %12.5’lik hissesi olduğunu ortaya çıkarttı. Eskiden bu reklam şirketinin varlıklarının gizliliği ihtiyatlı olarak korunuyordu.

Aynı zamanda Roldugin’e, askeri araç da üreten Rus tır üreticisi Kamaz’dan gizli bir şekilde azınlık hissesi satın alma opsiyonu verilmişti ve Raytar adlı tescilli Kıbrıs şirketinin %15 ‘ine de sahip.

Ayrıca, Roldugin Bank Rossiya’ nın da %3.2’ sinin sahibi. St Petersburg’ da bulunan bu özel banka Putin’in kanka bankası olarak tasvir edilmekte. 2014 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı istilası sonrası Birleşik Devletler bu banka üzerine yaptırımlar uyguladı.

Bahse konu olan varlıklar, Bank Rossiya‘ nın etrafında şekillenen belgelerde ortaya çıkan ticari fesatlık zincirinin sadece bir parçası.

Bu banka Yuri Kovalchuk tarafından yönetiliyor. Birleşik Devletler, Yuri Kovalchuk’u içlerinde Putin’in de bulunduğu birçok Rus hükümet yetkilisinin kişisel bankacısı olarak itham ediyor. Panama Belgeleri, Kovalchuk ve Bank Rossiya’ nın özellikle oluşturulan Sandalwood Continental adlı off-shore şirketten en azından 1 miyar dolar para akışı gerçekleştirildiğini açığa çıkarttı.

Bütün bu fonlar, Kıbrıs’ da bulunan devlet kontrollü Rus Ticaret Bankası’ndan (RCB) ve diğer devlet bankalarından devasa boyutlarda teminatsız kredi zinciri yoluyla geliyordu. Fakat belgelerde, bankaların bu olağandışı kredi ağlarını neden genişletmeyi kabul ettikleriyle alakalı bir açıklama yok.

Nakit sermayenin bir kısmı, Rusya’ da bulunan aşırı derecede yüksek faiz oranlarına sahip  “on-shore” şirketten İsviçreli hesapların gizlice hortumlanmasıyla elde edilen kârdan pay alan RCB’ den temin edildi.

6 milyar dolarlık yat Sandalwood tarafından satın alındı ve St. Petersburg ‘ a yakın bir limana sevk edildi.

Öte yandan nakit para, bu sefer %1 gibi düşük faiz oranıyla ve teminatsız bir şekilde doğrudan Putin’in çevresi için devredildi.

2010 ve 2011 yıllarında, Sandalwood, Leningrad bölgesindeki üst sınıf müşterilere hizmet eden Igora kayak merkezinin de sahibi olan Ozon adlı off-shore şirketi için toplam 11.3 milyon dolar değerinde üç defaya mahsus olmak üzere kredi verdi. Ozon adlı firma Kovalchuk’ a ait bir Kıbrıs firması.

Verilen kredilerden 18 ay sonra, Putin Igora‘ yı kızı Katerina’ nın düğünü için mekân olarak kullandı. Damat, Putin’in St. Petersburglu eski dostlarından birinin oğlu olan Kirill Shamalov’ du. Kameralar uzaklaştırıldığı için düğünle ilgili haberler 2015 yılında ortaya çıktı.

Bu kayıtlar gizli bir kaynaktan Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung tarafından ele geçirildi ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Birliği(ICIJ) ile beraber Guardian ve BBC tarafından servis edildi.  

Kayıtlar, Putin’in çevresindekilerin off-shore firmalara nakit aktarmak için yaptıkları diğer manevraları da ortaya çıkartıyor. İşin doğasına uygun olarak ortada off-shore firmaları kullanmakla ilgili yasal olmayan bir şey yok.

Fakat görünüşe göre işlemler, geçmişe yönelik olarak düzenlenen borsa hareketleriyle, şüpheli müşavirlik hizmetleri için ödenen milyon dolarlık bedellerle ve sözde iptal edilmiş hisse devirleri için tekrarlanan geniş çaplı tazminat ödemeleriyle beraber sahte hisse devir anlaşmaları içeriyor. 2011 yılında Roldugin’ e ait bir şirket 1 dolar için 200 milyon dolar değerinde kredi hakkı satın aldı. Bu durum hakkında Andrew Mitchell QC  “ Bu bir ticaret değildir, bu ticaret kılıfı altında varlıkları saklamak ve devamlı olarak hareket ettirmektir.” derken, BBC Panorama bu durumu yöneten gücün para aklaması olarak değerlendirdi.

St. Petersburg’ da kadrolaşan, off-shore anlaşmalarını birçok gizli katmanla çevreleyen Bank Rossiya, bütün asistanlarını gizli aracılık için Zürih’ de bulunan İsviçreli avukatların oluşturduğu şirkete gönderdi.

Bu avukatlar, Mossack Fonseca’ ya sırayla paravan şirket kurmak için belgeler düzenlediler, özellikle de bu şirketleri Panama’ dan gerekli işlemleri yapmak için gelen sahte temsilci müdürler ile gizemli İngiliz Virgin Adaları üzerine kayıt ettiler. Hatta Mossack’ ın mallarının gerçek sahiplerine ait kişisel kayıtlar çoğu kez başka paravan şirketleri ortaya çıkarttı.

Putin’ in kişisel zenginliğinin büyüklüğü üzerine yapılan spekülasyonlar yaklaşık on yıldır devam etmekte ve kendi başkanlık ofisinden sızan bilgileri baz alarak hazırlanmış 2007’ de yayınlanan raporlarda Putin’in en azından 40 milyar dolar değerinde mal varlığına sahip olduğu gündeme gelmişti.

2010 yılında Birleşik Devletler diplomatik kanalları, Putin’in malvarlığını vekiller vasıtasıyla elinde tuttuğunu ileri sürmüştü. Başkan resmi olarak hiçbir şeye sahip değildi fakat şuan dahi Rus petrol ve doğalgaz üretiminin ve endüstriyel kaynaklarının hepsini kontrol eden arkadaşlarının zenginliğinden yararlanabiliyor.

 

Putin’in Yakın Arkadaşları!

2014 yılında, Rusya Kırım’ı ilhak ettikten sonra, Beyaz Saray, içinde Kovalchuk’ un da bulunduğu, Putin’in yakın çevresine, Rusya Federasyonu’nun üst düzey yetkilisiyle yakın bağlarının olduğu şeklinde atıfta bulunarak yaptırım uyguladı.  Panama Belgeleri, Putin’in kafilesinin 2012’nin Ekim ayından sonra, belirgin bir sebep olmaksızın huylanmaya başladıklarını ortaya çıkardı. Tam bu zamanlarda Sandalwood kapatıldı ve yürütülen faaliyetler İngiliz Virgin Adaları üzerine kayıtlı Ove Financial Corp adlı başka bir off-shore firma üzerine kaydırıldı.   

Ove Financial Corp ile bağlantılı olan şirketlerden biri, Putin’in medya çarı ve eski basın danışmanı olan Mikhail Lesin’ e ait. Lesin, sonradan gözden düşen Kremlin’in propoganda aracı olarak kullandığı televizyon kanalı “Russia Today”’ i kurdu. Geçtiğimiz Kasım ayında Washington’ da bir otel odasında gizemli bir şekilde, keskin olmayan bir cisimle kafaya aldığı darbe sonucunda öldürüldü.

Roldugin’ e geçtiğimiz hafta kendisinin bağlantılı olduğu off-shore şirketleri hakkında soru sorulduğunda cevabı şöyle oldu: “Arkadaşlar, dürüst olmak gerekirse, yorum yapmaya hiç hazır değilim… Bunlar hassas konular. Uzun zaman önce bu işle bağlantılıydım. ‘Perestroyka’ dan önce. Perestroyka gerçekleşti… Ve sonra işler büyümeye başladı ve bazı başka şeyler de oldu. St. Petersburg Müzik Evi’ne de bu paradan destek sağlandı.”

Roldugin, başka yazılı sorulara cevap vermeyi reddetti.

Putin’in “deoffshoreisation” olarak adlandırdığı yakın çevresi tarafından denizaşırı şirket kontratlarının kullanılması,  Rusları yurtdışından içeriye gizli nakit getirmeye teşvik ediyor. İçinde akaryakıt taciri Gennady Timchenko’ un da bulunduğu, denizaşırı şirketleri kullanan diğerleri Putin’in 30 yıllık arkadaşlarından oluşuyor. 2014 yılında Birleşik Devletler, Timchenko üzerine de yaptırımlar uygulamıştı. Belgelere göre diğerlerinden kasıt Arkady ve Boris Rotenberg. Putin’in çocukluk arkadaşları ve eski judo ortakları. Şu an ikisi de yapı sektörünün milyarder iş adamlarından. Ayrıca Arsenal futbol kulübünün hissedarı Alisher Usmanov’ un ismi de verilerde ortaya çıktı. Man Adası’na kayıtlı en azından altı şirkete sahip. Bu şirketlerin yasal olmadığına dair herhangi bir iz yok.

Putin’in resmi basın sözcüsü Dimitry Peskov, başkana yöneltilen suçlamalara karşı özel bir yorumda bulunmayı reddetti. Geçen hafta konuşan Peskov, seçimlerden önce Rusya’nın istikrarsızlaştırılmasını sağlamak için başkana karşı yapılan bu topyekûn istihbarat saldırısının ardında batılı casus ajanların olduğunu ifade etti. Peskov, The Guardian ve diğerleri tarafından gizlenmemiş, para karşılığı sıradan işler yapan biri olarak görüldüğünden soruşturmadan azledildi. Peskov, Rusya’nın Putin’in onurunu ve haysiyetini korumak için yasal araçlara sahip olduğunu da dile getirdi.

RCB Kıbrıs, müşterileri hakkındaki bilgileri açığa vuramayacaklarını söyledi. RCB Kıbrıs ayrıca 2013’ün Ekim ayında stratejilerini yenilediklerini ifade etti. Lüksemburg’ da yeni yatırımcılar kazanmak için şube açtılar ve doğrudan Avrupa Merkez Bankası denetimi altına girdiler. Bunun ışığında, RCB Kıbrıs’ın üst tabaka Rus yetkilileri için cep bankası olduğunu iddia etmek tek kelimeyle asılsızdı. Banka, kendilerinin kara para aklama konusunda otorite olduklarına ilişkin suçlamaları gönüllü olarak ibraz ettiğini söyledi. PwC(PricewaterhouseCoopers Ltd.) Kıbrıs denetmeni, RCB’ nin hesaplarının denetlendiğini fakat mevcut hesaplarda Sandalwood şirketine yönelik hizmet sağlandığının görünmediğini söyledi.

Kovalchuk’ un avukatları, Bank Rossiya hakkındaki bilgilerin halka açık olduğunu beyan etti ve “Bütün bu soruları neden Sayın Kovalchuk’ a yönelttiniz, anlam veremedik.” şeklinde açıklama yaptılar.

Birleşik Devletler vatandaşı siyaset bilimci Karen Dawisha, Putin’in arkadaşlarının onun desteği olmadan zenginleşebileceklerinin tasavvur edilemeyeceğini söyledi ve şu sözleri dile getirdi: “Putin canı ne isterse onu yapar. Eğer sen Rusya’nın başkanı olursan, senin de yazılı sözleşmelere ihtiyacın olmaz. Çünkü kanun zaten sensin.”          

Panama Belgelerini raporlayanlar: Juliette Garside, Luke Harding, Holly Watt, David Pegg, Helena Bengtsson, Simon Bowers, Owen Gibson and Nick Hopkins.   

 

 

Çeviri:

Kaan Serhat Özkaya

Marmara Üniversitesi – Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler

 

Orijinal Kaynak : http://www.theguardian.com/news/2016/apr/03/panama-papers-money-hidden-offshore

Yayınlanan site:

http://kureselmeydan.com/2016/04/24/putinin-servetine-isik-tutan-panama-belgeleri/