KURTULUŞ SAVAŞI İLE İLGİLİ İNGİLİZ BELGLERİ

KURTULUŞ SAVAŞI İLE İLGİLİ İNGİLİZ BELGLERİ

Halil ALTIPARMAK

İtiraf edeyim ki, Bugüne kadar benim okuduğum Millî Mücadele ile ilgili kaynaklarımız arasında, İngiliz Belgelerine yönelik bir kitap olmamıştı. Türk Tarih Kurumu, 1971 yılında başlıktaki ad ile ilk basımı yapılan kitabı 2011 yılında Türkçe basmıştır ve çok da iyi yapmıştır. Kitabın yazarı da Gotthard JAESCKHE'dir.

Yazar, açılan İngiliz Arşivine girerek bizim Millî Mücadele dönemimizi araştırmış ve kendi ölçüleri ile yazmıştır.

Bu kitaptan alıntılar yaparak, okurlarıma sunmak istiyorum.

"Padişahın(Vahdettin HA); İngilizlerin mütareke (Mondros HA)) şartlarını öğrendiği zaman İzzet Paşa'ya şunları söylediği rivayet edilmektedir: Bu şartları, çok ağır olmalarına rağmen, kabul edelim. Öyle tahmin ederim ki, İngilizlerin doğuda asırlarca devam eden dostluğu ve lütufkâr siyaseti değişmeyecektir. Biz onların müsamahasını daha sonra elde ederiz."

"Sadrazam Damat Ferit 30 Mart 1919 tarihinde Yüksek Komisere(İşgal kuvvetleri komiseri HA): (Vahdettin için HA) Babası Abdülmecit'in onu İngiliz Devleti'ne ve İngilizlere dostluk duygularıyla yetiştirdiğini, bugün takip ettiği gayenin Osmanlı Hükümetini İngiltere Devleti fahimesine (yüce, ulu HA)mutlak bir teslimiyetle bağlamak olduğunu söyleyerek takdim etti.Daha açık konuşması istenince cebinden bir kâğıt çıkardı: Sultan ile birlikte hazırladığı Türkçe bir projenin acele tercümesi idi:

Memorandum: ... İngiltere; Avrupa ve Asya'da gerek doğrudan doğruya Sultan'ın metbuluğu (bağlılığı, tabiliği HA) altında bulunan (Türkçe konuşan) ve gerekse muhtariyetten faydalanan vilâyetlerde Türkiye'nin ecnebilere karşı bağımsızlığını ve memleket dahilinde sükûnu temin etmek için lüzum gördüğü yerleri 15 yıl müddetle işgal edecektir... İngiltere, dostluk hisleriyle duygulanarak Osmanlı nezaretlerinde lüzumlu görülen yerlere İngiliz müsteşarlarının Sultan tarafından tayinlerine muvafakat edecektir(onay verecektir HA). Bundan başka, İngiltere Hükümeti her vilâyete birer İngiliz Başkonsolosu tayin edecek ve bu konsoloslar on beş yıl müddetle vali nezdinde müşavirlik vazifesi görecektir. Vilâyet ve Belediye Meclisler ve seçimleriyle parlâmento üyelerinin seçimi İngiliz Konsoloslarının kontrolleri altında yapılacaktır. İngiltere hem Payitahtta (Başkent İstanbul HA), hem vilâyetlerde maliyeyi sıkı bir kontrole tâbi tutmak hakkına sahip olacaktır. Anayasa, doğu halkının siyasî istidat ve kabiliyetine uygun olarak sadeleştirilecektir... Padişah, İmparatorluğun dış politikasını yürütmekte, mutlak şekilde serbest olacaktır."

"Sultan gibi onun bütün hükümetleri de İngiltere'nin dostluğu için yalvarıyorlardı."

"İngiliz dostluğunu kazanma etrafında en hazin çalışma devresi Damat Ferit Paşa'nın Sadrazamlığa yeniden dönmesiyle başlamış oluyor. Millî Mücadeleye karşı Fetvalar çıkararak desteklenme ricasına karşı Amiral de Robeck de 15 Nisan 1920 tarihli raporunda: Yapabileceği azami yardımı vadetmişti."

"Ne gariptir ki, Paşa(İzzet) millî ordunun zaferi yaklaştığı zaman da İngiltere ile işbirliğini Mustafa Kemal'siz temin etmeyi mümkün görüyordu."

"Nihayet Damat Ferit Paşa Sadareti elde edince ilk işi amiral Webb'e en büyük kalbî temennilerini bildirmek oldu. Amiral bu ziyaret hakkında 9 Mart'ta şunları anlatıyor: Her şeye takdimen bana özel olarak ilettiği müteaddit teminatında kendisinin ve padişah efendisinin Allahtan sonra İngiltere Krallık Hükümeti'nde toplandığını beyan ile bu husustaki mesajın size iletilmesi arzusunu ızhar etmişti(belirtmişti)."   

Bu kitaptan bugünlük bu kadar...

İngiltere ve İngilizlerle kimler nasıl ilişkiler kurmuş, İngiltere Arşivi'nden bir Alman'ın çıkardıkları ve yazdıkları notlardan görelim ve düşünelim...

                                                        

 

 

You have no rights to post comments

Köşe Yazarları


Annemin Ardından...
Cuma, 25 Ağustos 2023
...
TÜRK BAYRAMI: NEVRUZ
Salı, 29 Mart 2022
...

An itibariyle ziyaretci sayısı:

231 ziyaretçi ve 0 üye çevrimiçi